Digitalisering Raad voor de Rechtspraak

De ‘bunker’ is nu voorloper in digitale rechtspraak

(Bron: Parool.nl)

De zwaarbeveiligde ‘bunker’ van de rechtbank in Osdorp moet na een grondige renovatie klaar zijn voor de toekomst. De ruimte is nu volledig digitaal, met verbeterde akoestiek en voorzieningen.

Uw verslaggever noteerde in januari 2005 plichtsgetrouw de belofte van de beleidsmakers van rechtbank, politie en justitie. De Amsterdamse rechtbank zou in de nabije toekomst alle strafzaken afdoen aan de hand van digitale dossiers. Weg met de meters brede (of nog véél bredere) papieren dossiers. Computers zouden de dossiermappen vervangen.

Tussen droom en werkelijkheid bleek van alles in de weg te staan, zodat de digitalisering van de rechtspraak anno 2016 nog altijd verloopt zoals de klassieke springprocessie van Echternach: drie stappen vooruit, twee achteruit.

Hufterproof

En toch, in de zwaarbeveiligde ‘bunker’ in Osdorp, het boegbeeld van de rechtspraak in Amsterdam en het huis van de grote processen, is het zover. De dossierkasten die de wand achter de rechters vulden, staan opgeslagen in de kelder.

Na de medio juli begonnen renovatie, die ruim een miljoen euro kostte, hebben de maximaal vier rechters, twee griffiers, twee officieren van justitie en dertien verdachten met hun advocaten voortaan ruime tafels waarin computerschermen zijn verwerkt. Die van de rechters en aanklagers kunnen elektronisch omhoog worden gekanteld; die in de verdachtenbanken staan in een vaste stand om ze hufterproof te houden.

Wel kan in de voorste vier verdachtenbanken het tafelblad van de advocaat omhoog, zodat die een spreekstoel
heeft tijdens het pleiten.

Akoestiek

Pastelkleurige panelen tegen de wanden verbeteren de akoestiek sterk – zo blijkt als de specialisten tijdens onze rondleiding het geluid uit het gemoderniseerde netwerk van microfoons en boxen testen. De zittingszaal oogt
veel dieper nu de dossierkasten weg zijn gehaald en de rechters dichter op de achterwand zitten.

Een oude wens van advocaten lijkt ingewilligd: het Openbaar Ministerie zit niet meer op dezelfde verhoging als de rechtbank, maar is iets omlaag gehaald – bijna tot op de computervloer waarop de verdachten en hun raadslieden zitten (met daaronder kilometers kabel).

Megaprocessen

De principiële klachten over de gevoelde ongelijkheid van de procespartijen waren overigens niet de reden voor die ingreep, legt Erik Tuijp uit, programmamanager bouwprojecten van de Amsterdamse rechtbank en soms
ook rechter in strafzaken. “We wilden vooral het zicht van de rechters op de box voor beschermde getuigen verbeteren.”

De coördinatoren van de vaste beveiligingsploeg zijn nauw bij de renovatie betrokken en rechters en officieren van justitie met veel ervaring in megaprocessen hebben advies gegeven.

Na tien weken verbouwing is volgende week woensdag de eerste zitting, in een Haagse jihadzaak. Op 3 oktober is de bunker weer volledig operationeel.

Regiehoeken

De beveiligingsploeg moet alle rechters die hier komen werken straks binnen 45 minuten wegwijs kunnen maken in de apparatuur; in de bunker dienen zaken uit heel Nederland. Vanuit twee afgeschermde ‘regiehoeken’ in de zaal kunnen beveiligers de schermen (mee) bedienen.

Een onoplosbaar euvel blijven de drie pilaren midden in de zittingszaal. Niet te slopen. Nu hangen om elke pilaar vier monitoren waarop beelden van het daarachter gelegen zaaldeel te zien zijn.

De publieke tribune met 75 zitplaatsen achter kogelwerend glas is van extra beeldschermen voorzien en journalisten kunnen de zitting ook vanuit hun perskamer volgen, op een beeldscherm. Het Openbaar Ministerie heeft eenzelfde scherm in haar raadkamer.

Via een beveiligd netwerk kunnen beelden uit de bunker bovendien live binnenkomen in een rechtbank naar keuze, zodat belangstellenden voor een Gelderse zaak bijvoorbeeld ook op een tribune in de rechtbank van Arnhem terechtkunnen.